Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- start [2023/05/08 17:57] – [1880-an: Pembukaan Bandar Ipoh] sazli
+++ start [2023/06/22 09:24] (kini) – [1945] sazli
@@ Line 3: / Line 3: @@
 Koleksi beberapa peristiwa di sekitar Ipoh, yang ada direkodkan dalam sumber-sumber setakat yang dapat diperolehi di Internet, dan disusun menurut kronologi peristiwa. Antara sumber utama ialah [[http://ofa.arkib.gov.my/|Arkib Negara Malaysia]], keratan-keratan akhbar di [[https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/|NewspaperSG]] (arkib digital akhbar tempatan yang beribu pejabat di Singapura sejak tahun 1827, kelolaan [[https://www.nlb.gov.sg/|National Library Board (NLB) of Singapore]]), serta [[https://upnih.pnm.gov.my/myrepo-public/welcome/content/browse-content/collection/22|MyRepositori]] (arkib digital akhbar tempatan, kelolaan [[https://www.pnm.gov.my/|Perpustakaan Negara Malaysia]]). Pada setiap peristiwa, selain ringkasan liputannya, ditambahkan juga beberapa catatan ringkas atau capaian mengenai perkara atau tempat yang berkaitan, berdasarkan makalah-makalah dan kertas kerja para ilmuwan dan pengkaji sejarah, setakat yang ada di Internet sahaja.
-{{::ipoh_the_capital_city_of_the_malaysian_state_of_perak.jpg?600|Ipoh, The Capital City of the Malaysian State of Perak}} \\
+{{::ipoh_the_capital_city_of_the_malaysian_state_of_perak.jpg?800|Ipoh, The Capital City of the Malaysian State of Perak}} \\
 Pemandangan Ipoh (Su Siock Ching @ Wikimedia, 2018: [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ipoh,_The_Capital_City_of_the_Malaysian_State_of_Perak.jpg|"Ipoh, The Capital City of the Malaysian State of Perak"]]).
@@ Line 24: / Line 24: @@
 Kronologi peristiwa, menurut beberapa sumber dan usaha pensejarahan lain di Internet yang memfokus (atau ada menyentuh) perihal Ipoh dan kawasan sekitarnya:-
-==== Pendudukan Sekitar Ipoh: Kurun ke-16 ====
+  * [[pendudukan_awal|Kurun ke-16: Pendudukan Awal]]
+  * [[pembukaan|1880-an: Pembukaan Bandar Ipoh]]
+  * [[perlombongan|1880-an: Perlombongan]]
-//"Satu lagenda yang menceritakan tentang bagaimana seorang nakhoda dari Tanah Seberang, Tanah Sumatera bersama-sama dengan anak buahnya telah berlayar sehingga sampai melalui Sungai Kinta. Kapal yang mereka naiki tidak dapat meneruskan pelayaran apabila sampai di kaki Gunung Cheroh. \\
-\\
-Maka pada malam itu bermimpilah nakhoda itu didatangi oleh Jin, maka namanya ‘Kulub Kinta’ , dia dan anak cucunya nanti akan menjadi Orang Besar Kinta. Akhirnya nakhoda mengambil nama Kulub Kinta dan bersama-sama anak buahnya terus menetap di tempat itu dan keturunannya yang bergelar ‘Dato’ Panglima Kinta’ yang pernah menjadi salah seorang daripada ‘Orang Besar Lapan’ di zaman Kesultanan Perak. \\
-\\
-Lagenda ‘jin’ dan ‘nakhoda’ dari Tanah Sumatera itu tidak pernah ada orang yang mengesahkan atau sebaliknya. Tetapi yang amat jelas sehingga tahun 1890an bandar Ipoh merupakan pusat komunikasi utama yang telah menghubungkan dengan pekan-pekan disekitar Negeri Perak dan juga di Semenanjung Tanah Melayu. Ketika itu Ipoh juga adalah tempat sampan berlabuh terutama di kampong Paloh yang ketika itu menjadi tempat tumpuan pelombong-polombong bijih timah ( nama Cina bagi Ipoh ialah Pa-lo ). Ipoh dibentuk serta terus membangun,hasil utamanya ialah bijih timah. \\
-\\
-Tidak banyak yang diketahui mengenai Zaman Pra- Sejarah bandar Ipoh selain daripada beberapa bahan penemuan antaranya kawasan penempatan terawal yang dapat dikesan melalui lukisan masyarakat pra-sejarah ( neolitik ) di Gua Tambun yang dapat membuktikan bahawa bandar bandar Ipoh telah dihuni oleh masyarakat pra-sejarah sejak zaman batu awal lagi. \\
-... \\
-Adalah dipercayai keluarga Dato’ Panglima Kinta yang mula-mula mendiami dan berkampung serta membangunkan bandar Ipoh sejak abad ke 16 lagi. Mengikut cerita orang tua-tua seorang nakhoda dari tanah sumatera telah samapai di Lembah Kinta dan menamakan dirinya Kulub Kinta menggunakan gelaran ‘ Yang Di Pertua Kinta’. Tun Tambak bin Maharaja Nara Wangsa Nyior Manis adalah Panglima Kinta yang pertama. Mereka memiliki seluruh kawasan Ipoh dan kawasan Kampung Paloh. Keluaga ini telah menjalankan pentadbiran di kawasan- kawasan tersebut. \\
-\\
-Setelah perusahaan perlombongan bijih timah bertambah maju dan kawasan bertambah berkurangan ada di antara orang melayu yang sanggup menjual tanah mereka. Dua faktor penting menyebabkan orang melayu sangup mmenjualkan tanah kampong mereka ialah kerana tawaran tanah baru dan wang pampasan serta kampong mereka selalu dilanda banjir. \\
-\\
-Pada ketika itu Ipoh hanyalah sebuah kampong yang kecil mempunyai beberapa pondok berbumbungkan atap nipah dengan penduduknya seramai 200 orang. Setelah bijih timah dijumpai di kawasan sekitarnya, ramailah para pelombong dari lain-lain bahagian Negeri Perak dan dari tempat-tempat lain bertumpu ke Lembah Kinta. Kemudian Ipoh memainkan peranan sebagai sebuah pekan untuk bekalan keperluan para pelombong. Bandar Ipoh mula menjadi pesat dengan pelbagai kegiatan dan aktiviti perniagaan."//
-(Sumber: Jabatan Perancang Bandar, Majlis Bandaraya Ipoh: {{ ::laman:sejarah_ipoh_-_asal_usul.pdf ||}}[[http://perancangbandar.mbi.gov.my/index.php/en/warisan/sejarah-ipoh|"Sejarah Ipoh: Asal Usul"]]).
-==== 1880-an: Pembukaan Bandar Ipoh ====
+===== Sejarah Kawasan Sekitar =====
-//"Ketika Residen Inggeris, Sir Hugh Low ditugaskan di Negeri Perak, beliau ada menyebut dalam tulisannya disekitar tahun 1819 tentang getah beracun atau upa yang diperolehi dari pokok Ipoh Antiaris Toxicaria yang banyak terdapat di waktu itu di kawasan kinta terutama Kampong Parloh. Namun begitu beliau menyebutnya sebagai Epau loghat Inggeris . \\
+  * [[gunung_genting|Gunung Genting]]
-\\
+  * [[gunung_panjang|Gunung Panjang]]
-Dengan itu dapatlah dibuat andaian bahawa tarikh lahir bandar Ipoh disekitar tahun 1880an yang ketika itu hanyalah sebuah perkampungan kecil masyarakat orang asli dan orang melayu yang dikelilingi oleh hutan rimba yang tebal."//
+  * [[gunung_rapat|Gunung Rapat]]
+  * [[madrasah_nujumiah|Madrasah Nujumiah]]
-{{:peta:peta_ipoh_1789.jpg|Peta Perak tahun 1789}}{{:peta:peta2.jpg|Ipoh terletak di tengah-tengah Lembah Kinta}} \\
+===== Peta Rujukan =====
-**Kiri**: //"Dalam peta negeri Perak yang dikeluarkan oleh penjajah Inggeris dalam tahun 1789 ada tertulis Ipoh sebagai Epau dan Epu."// \\
-**Kanan**: //"Ipoh terletak di tengah-tengah Lembah Kinta iaitu kawasan yang kaya dengan perusahaan perlombongan bijih timah yang terpenting sekali di dunia pada suatu ketika dahulu. Sungai Kinta yang mengalir seperti ular kena palu itu adalah pembahagi utama bandar Ipoh. Sungai ini merupakan alat perhubungan utama untuk mengangkut bijih timah dari sebuah perkampungan kecil Melayu iaitu Kampong Parloh ( Paloh ), ke kawasan yang berhampiran seperti Sungai Raia. Kampung Parloh merupakan nadi utama kewujudan bandar Ipoh."//
-//"Penduduk yang terawal mendiami bandar Ipoh ialah masyarakat orang asli yang diikuti oleh orang Melayu. Mereka inilah perintis dan peneroka bandar Ipoh. Dalam tahun 1879, terdapat seramai 4623 orang melayu yang mendiami dipersekitaran dan kawasan-kawasan yang berhampiran dengan bandar Ipoh. \\
+==== 1921 ====
-\\
-Mereka ini telah menjalankan aktiviti perusahaan perlombongan bijih timah secara kaedah mendulang dan lombong siam iaitu secara tradisional. Bijih timah dibawa dengan tongkang dan sampan melalui Sungai Kinta. Beberapa tahun kemudian Kampung Parloh telah berubah dan menjadi sebuah pusat perdagangan dan pengagihan bijih timah. Orang-orang asing yang berhijrah seperti orang-orang Cina, India dan Eropah mula menumpu di kawasan-kawasan tersebut dan berkongsi dengan orang-orang Melayu bagi menjalankan perusahaan perlombongan bijih timah. Rumah-rumah kedai dan rumah tempat kediaman mula bertambah seperti cendawan di kawasan persekitarannya. Major R.F. Walker dalam Sikh Annual Report Tahun 1888 telah menyebut bahawa cuma terdapat 227 buah rumah ketika itu di Ipoh. Lima puluh buah diperbuat dari konkrit, seratus tujuh puluh lima buah beratap genting dan zink. Secara beransur-ansur Kampung Parloh sedikit demi sedikit kehilangan identitinya. Sungai Kinta yang mula cetek mempercepatkan lagi pembangunan kawasan-kawasan penempatan baru seperti Epu ( Ipoh ), Kampung Sultan Ismail ( Pengkalan Pegoh), Tobing Tinggi ( Tebing Tinggi ) dan Qualla Parit ( Kuala Pari ). \\
-...\\
-Dalam tahun 1890, sebuah jambatan kayu telah dibina menyeberangi Sungai Kinta untuk kemudahan orang ramai. Ipoh membesar sehingga menjadi salah sebuah daripada pekan yang terbesar dalam Daerah Kinta. Dengan majunya perusahaan bijih timah, Ipoh menjadi bertambah penting lagi. Mulai saat itu, Ipoh terus bergerak dari sebuah perkampungan perlombongan bijih timah menjadi pusat perdagangan yang dapat menarik ramai pelabur dari luar."//
+{{:peta:ipoh_town.png?800|Peta tahun 1921}} \\
+Peta tahun 1921: //"Street map of Ipoh in 1921 by the Central Survey Office of the Federated Malay States"// ([[https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ipoh_Town.PNG|Wikipedia]]).
-===== Sejarah Kawasan Sekitar =====
+==== 1945 ====
-  * [[gunung_genting|Gunung Genting]]
+{{:peta:agdm_7321_full.jpg?800|Peta tahun 1945}} \\
-  * [[gunung_panjang|Gunung Panjang]]
+Peta tahun 1945: //"Town plan of Ipoh showing transportation, water features, communications, built-up areas and buildings ; At top of map: Malaya ; "Prime meridian: Greenwich." ; "(HIND 1073)." ; "W.O. second edition, HIND first edition.""// (Great Britain. War Office, 1945 @ University of Wisconsin-Milwaukee Libraries: {{ :laman:town_plan_of_ipoh_drawn_and_photolithographed_by_war_office_-_american_geographical_society_library_digital_map_collection_-_uwm_libraries_digital_collections.pdf ||}}[[https://collections.lib.uwm.edu/digital/collection/agdm/id/7321/|"Town plan of Ipoh / drawn and photolithographed by War Office"]]).
-  * [[gunung_rapat|Gunung Rapat]]
 ===== Pengakuan Penting: Kami Bukan Ahli Sejarah! =====